ΚΕΝΑΝ ΜΕΣΑΡΕ Στον καμβά του άρχοντα-ζωγράφου των Ιωαννίνων
Ζωγράφος και άρχοντας, Αλβανός με ελληνικό αίμα από τη μητέρα του και με γιαννιώτικη παιδεία, ένα σπάνιο δείγμα του κοσμοπολιτισμού των Ιωαννίνων, όταν η πόλη «ήταν πρώτη στ' άρματα, τα γρόσια και τα γράμματα», ο Κενάν Ταχσίν Μεσαρέ γίνεται τώρα ευρύτερα γνωστός, χάρη σ' ένα αποκαλυπτικό λεύκωμα, αφιερωμένο στη ζ
ωή και το έργο του, που εκδόθηκε από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων.
Το αρχοντικό του Κενάν Μεσαρέ στα Γιάννινα δεν υπάρχει πια - όπως
και τόσα άλλα γιαννιώτικα αρχοντικά. Ο τάφος του στη Θεσσαλονίκη χάθηκε κι αυτός.
Ήταν υπασπιστής του πατέρα του, που τον αγαπούσε και ευνόησε την ενασχόλησή του με τη ζωγραφική. Έτσι ευτύχησε να γίνει ο ρωμαλέος εικονογράφος της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης και των Ιωαννίνων το 1912-13 κι αμέσως μετά να δουλέψει για τη χαρτογράφηση των νέων συνόρων της Ελλάδας.
Πήρε την ελληνική υπηκοότητα και επέστρεψε στα Γιάννινα, όπου παντρεύτηκε την ωραιοτάτη Ραφέτ και πέρασε αποτραβηγμένος το υπόλοιπο της ζωής του.
Κάθε τόσο, αποδρούσε προς τη Θεσσαλονίκη για να δει τους φίλους του και να επιδοθεί σε φοβερά γλέντια που κατέληγαν σε μυστηριώδεις νυχτερινές περιπλανήσεις.
Για τους φίλους του, όμως, ήταν ο επιστήθιος τρυφερός φίλος, ευαίσθητος και ποιητικός, αυτοδίδακτος ζωγράφος, που αποτύπωσε τα τοπία της Λίμνης των Ιωαννίνων, την ποικιλία των ανθρώπινων τύπων στα πορτρέτα του.
Ήταν ο ανεπανάληπτος καλλιτέχνης, όταν επρόκειτο για την απόδοση των νεκρών φύσεων.
Ψηλός, λιπόσαρκος, κομψός για τους γείτονές του, ήταν ο Κενάνμπεης
- μια σκιά των παλιών Ιωαννίνων που έσβησε το 1965.
ΚΕΝΑΝ ΜΕΣΑΡΕ
Έργα
«ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ»,
ΣΕΛ. 152, ΔΕΜ.
Γιος στρατηγού της οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλβανικής καταγωγής, του Χασάν Ταχσίν Πασά, και της ελληνικής καταγωγής Λαζής, μουσουλμάνας όμως Χα
τιτζέ Ελμάζ ήταν ο Κενάν Μεσαρέ, αυτοδίδακτος ζωγράφος, που πέρασε τη ζωή του ανάμεσα στα Γιάννενα, όπου γεννήθηκε το 1889 και πέθανε το 1965 στο αρχοντικό σεράι των προγόνων του, και στη Θεσσαλονίκη, όπου ετάφη ύστερα από δική του επιθυμία.
Ηταν ζωγράφος νατουραλιστής -δούλευε λάδια και ακουαρέλες. Αφησε πλούσιο έργο πίσω του, αν και πολλοί πίνακές του χάθηκαν στα δύσκολα χρόνια του πολέμου, της Κατοχής και του Εμφυλίου.
Ο Κενάν Μεσαρέ είχε τη συνήθεια να χαρίζει έργα του και για το λόγο αυτό πολλά βρίσκονται σε ιδιωτικές -συνήθως άγνωστες πια- συλλογές.
Οσοι τον γνώρισαν -ανάμεσά τους ο δικός μας Βίκτωρ Νέτας, η γειτόνισσά του Σαφέτ Ντίνο-Μαυρομάτη κ.λπ.- έχουν να λένε για το λιπόσαρκο της κορμοστασιάς του, την ευγένειά του, την καλοσύνη του, την πολύπλευρη γνώση του, την αυστηρή κρίση του και το ταλέντο του.
Γνώριζε και μιλούσε έξι γλώσσες (αλβανικά, τουρκικά, περσικά, αραβικά, γαλλικά και ελληνικά). Πολύγλωσση ήταν και η γυναίκα του Ραφέτ, η οποία στα δύσκολα χρόνια δίδασκε σε παιδιά των Ιωαννίνων ξένες γλώσσες.
Και κάτι ακόμα: ο πατέρας του ήταν ο στρατηγός που παρέδωσε τη Θεσσαλονίκη, το 1912, στα προελαύνοντα ελληνικά στρατεύματα αφήνοντας με άδεια χέρια τους Βούλγαρους, που κι αυτοί είχαν πλησιάσει την πόλη και του έταζαν πολλά χρήματα. Τούτο το λεύκωμα το εξέδωσε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων «ως ελάχιστη τιμή στη μνήμη του Κενάν Μεσαρέ».
Γράφουν για τον άνθρωπο και το έργο του, εκτός από τον (τότε) νομάρχη Ιωαννίνων Ν. Χρ. Ζαρμπαλιά, οι:
Ινη. Μεσαρέ (γιος του), Π. Παν. Βρέλλης, Βικτ. Νέτας, Τζούλια Σούλη-Τσούρη, Γιάν. Μελανίδης, Λουκία Μαρνέλη, Σαφέτ Ντίνο-Μαυρομάτη.
Μεγάλο μέρος του έργου απεικονίζει στιγμές του πολέμου 1912-13.
………………………………………………………………………………………
Και μερικά για τον θηριώδη δρόμο Κενάν Μεσαρέ πλατους …44 μέρων με έξι (!) λωρίδες κυκλοφορίας, ούτε διάδρομος εροδρομίου να ήταν, συνδέει δρόμους πλάτους 12 μέτρων.
Τα πολλά και επικίνδυνα «μερεμέτια» της Κενάν Μεσαρέ
Με επιστολή τους στην εφημερίδα από τις 5 Μαΐου οι κάτοικοι της οδού Κενάν Μεσαρέ περιέγραφαν το βασικό πρόβλημα του δρόμου: «Πρόκειται για μια θηριώδη παρεμβατική κατασκευή, ασύμβατη προς το ήμερο αστικό περιβάλλον της περιοχής, με βάναυση υποβάθμιση της ασφάλειας και της ποιότητας ζωής», μας έγραφαν τότε.
Ενώ το έργο βαδίζει προς την ολοκλήρωσή του, ο «Η.Α.» επισκέφθηκε την περιοχή για να διαπιστώσει τα προβλήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν.
Σε αρκετά σημεία της νέας λεωφόρου (άγνωστο πότε θα παραδοθεί στην κυκλοφορία), οι περίοικοι έχουν εντοπίσει ατέλειες τις οποίες, όπως προειδοποιούν, η πόλη θα τις βρει μπροστά της. Το μεγαλύτερο πρόβλημα των κατοίκων ο «Η.Α.» το είχε αναδείξει ξανά μέσω επιστολής τους. Ένας δρόμος με προδιαγραφές ταχείας κυκλοφορίας έχει «χωρέσει» σε μια γειτονιά.
«Φτιάχνουν έναν δρόμο ταχείας κυκλοφορίας έξω από τα σπίτια μας», λέει ο Χρήστος Τασούλας, κάτοικος της περιοχής, σε… σύμπνοια με την επιστολή που είχαμε δημοσιεύσει.
Στην περιοχή υπάρχουν ένα δημοτικό σχολείο, ένα νηπιαγωγείο και τα παλιά γυμνάσια της Κιάφας «Μέριμνα; …Καμία. Δεν έχουν φροντίσει για την ασφάλεια των παιδιών μας», συνεχίζει ο κ Τασούλας.
Ένας δρόμος με 44 μέτρα πλάτος, έξι λωρίδων, ο οποίος οδηγεί στην Κ.Α. Φεβρουαρίου και τη Δωδώνης το μέγεθος του οποίου είναι μάλλον ασύμβατο με τις ανάγκες που τελικά εξυπηρετεί.
Οι πιο αδύνατοι κρίκοι… της Κενάν Μεσαρέ
1) Στην αρχή του δρόμου, στη διασταύρωση με τις οδούς Δωδώνης και Δομπόλη, η είσοδος και έξοδος για την Κενάν Μεσαρέ, από την πλευρά της Δομπόλη, γίνεται μόνο μέσω… ελιγμών, καθώς οι δύο δρόμοι δεν βρίσκονται στην ίδια ευθεία. Η Κενάν Μεσαρέ βγάζει στο αντίθετο ρεύμα του δρόμου, αναγκάζοντας τον οδηγό να κάνει ελιγμούς για να μπει στη Δομπόλη. Ο κόμβος που προβλεπόταν για την περιοχή σιωπηρά καταργήθηκε από τη δημοτική αρχή, όπως έγραψε ο «Η.Α.».
2) Στη συνάντηση με την οδό Βεργίνας περίπου στο μέσον της Κενάν Μεσαρέ το πρόβλημα είναι διπλό. Πρώτα απ’ όλα η λωρίδα του πεζοδρομίου που χωρίζει τη γέφυρα με το επάνω διάζωμα του δρόμου. Είναι δύσκολα ορατή από τους οδηγούς και όσοι θελήσουν να βγουν από το δρόμο προς τα δεξιά, ίσως πέσουν επάνω στο πεζοδρόμιο. Τ δεύτερο πρόβλημα είναι η ίδια οδός Βεργίνας. Δρόμος διπλής κατεύθυνσης που μπαίνει μέσα στη Μεσαρέ χωρίς να έχουν επαρκή ορατότητα ούτε οι εισερχόμενοι ούτε οι εξερχόμενοι οδηγοί. Το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο λόγω των φορτηγών που σταθμεύουν πολλές φορές στην άκρη του δρόμου.
3) Στην μέση της οδού Κενάν Μεσαρέ, οι δύο παράδρομοι που υπάρχουν στην δεξιά πλευρά είναι ανηφορικοί και δημιουργούν πρόβλημα ορατότητας. Σήμανση δεν υπάρχει.
Ένα άλλο πρόβλημα, αναδεικνύεται και πάνω από την γέφυρα της οδού, καθώς στην διασταύρωση αυτή όλοι οι δρόμοι που συνδέονται μεταξύ τους είναι μεγάλοι, ταχείας κυκλοφορίας αλλά το σημείο είναι και πάλι ανηφορικό… και πάλι με πρόβλημα ορατότητας.
Τι προτείνουν οι κάτοικοι…
Χρήστος Τασούλας:
«Εμείς οι κάτοικοι της περιοχής θα προτείναμε να γίνει όλος αυτός ο δρόμος υπόγειος και από πάνω του να γίνουν πάρκα γήπεδα και πεζόδρομοι. Ίσως να είναι μεγαλύτερο το κόστος από αυτό που έχουν φτιάξει τώρα, αλλά προτεραιότητα όλων μας θα πρέπει να είναι η ποιότητα της ζωής και ύστερα το κόστος. Από την άλλη βλέπουμε ότι στην Αθήνα ότι θα υπογειοποιήσουν την λεωφόρο Αλεξάνδρας. Αυτό μας κάνει να αναρωτιόμαστε γιατί να μην συμβαίνουν και στην δική μας πόλη αυτά; Εδώ θα ήταν και πιο εύκολο και μικρότερο το κόστος αν όμως ξεκινούσαν από την αρχή. Κάθε βράδυ σε αυτήν την περιοχή υπάρχει πολύς κόσμος ο οποίος κάνει βόλτες στον δρόμο και πολλά παιδιά που παίζουν. Σε άλλες πόλεις φτιάχνουν πιο ασφαλείς δρόμους έτσι ώστε να περιοριστεί ο αριθμός των ατυχημάτων, εδώ βλέπουμε ότι φτιάχνεται ένας δρόμος, ο οποίος ίσως να προκαλέσει αρκετά ατυχήματα διότι είναι ταχείας κυκλοφορίας».
Ασφαλτωμένοι δρόμοι γύρω από το… μέσον
Εκτός των προβλημάτων της Κενάν Μεσαρέ, οι κάτοικοι της περιοχής εκφράζουν τα παράπονα τους στον «Η.Α.» και για τις διακρίσεις που έχουν γίνει σε αυτή την περιοχή, στο θέμα της… ασφαλτόστρωσης. Οι οδοί Τσιάνου και Πανταζή είναι οι μόνοι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι, ενώ μάλιστα η μια εξ αυτών είναι αδιέξοδο. Όλοι οι τριγύρω δρόμοι είναι στρωμένοι με χαλίκια.
Το κλίμα το μεταφέρει καλύτερα η εξής σκηνή.
Την ώρα που κουβεντιάζαμε με τον κ. Τασούλα, ένας από τους γείτονες της περιοχής, ο οποίος πέρασε από μπροστά μας, φώναξε χαρακτηριστικά στον συμπολίτη του, με έναν τόνο απαισιοδοξίας, ότι δεν πρόκειται ούτε να τον ακούσει κανείς, ούτε και να κάνει κάτι για όσα προβλήματα περιγράφει…. «Εδώ ο κόμβος της Μακαρίου έχει πόσους μήνες και ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί», λέει και απομακρύνεται βιαστικά.
